Is veganisme een geloof?

In discussies over het eten en gebruiken van dierlijke producten, wordt vaak gesteld dat het al dan niet eten (of anderszins gebruiken van dieren, zoals het dragen van leer) een persoonlijke keuze moet zijn: het staat eenieder vrij om gebruik te maken van dierlijke producten. Veganisten die anderen willen overtuigen van veganisme, worden gekarakteriseerd als gelovigen die anderen hun mening willen opleggen. Maar is dat terecht?

Wanneer met geloof gedoeld wordt op religieus geloof, kan ik kort zijn. Voor geen enkel religieus geloof is ook maar een greintje bewijs, voor veganisme is het bewijs zo duidelijk als het maar zijn kan. Er is geen twijfel dat dieren kunnen lijden en er is geen twijfel dat dieren daadwerkelijk lijden door ons toedoen. Veganisme is dus geen religie.

Natuurlijk moet je wel het morele axioma aanvaarden dat onnodig leed slecht is. Hiermee kom ik op de tweede duiding die aan geloof gegeven wordt. Geloof kan ook geïnterpreteerd worden als een bepaald pakket aan overtuigingen. Het is dan dit pakket aan overtuigingen (in dit geval: dat onnodig leed slecht is) dat als een persoonlijke mening wordt gezien, die niet aan anderen opgelegd mag worden. Het problematische aan deze redenering is dat voorbij gegaan wordt aan het feit dat iedere opvatting gebaseerd is op een pakket aan overtuigingen. Er wordt gedaan alsof het eten en gebruiken van dieren de neutrale positie is. De realiteit is echter dat waardeneutraliteit niet bestaat. De opvatting dat dieren eten en gebruiken mag, is gebaseerd op de overtuiging dat onnodig leed aan dieren niet slecht is.

Zodoende staan er twee overtuigingen tegen elkaar: ‘onnodig leed aan dieren is slecht’ en ‘onnodig leed aan dieren is niet slecht’. Een neutrale positie is er niet en daarom is het noodzakelijk dat we bepalen welke overtuiging beter is. Daar kom je snel achter, door je in het slachtoffer te verplaatsen. Zou je willen dat jou onnodig leed wordt aangedaan? Dat is de vraag die je zou moeten stellen. Het wordt dan evident dat onnodig leed aan al dat kan lijden slecht is.

Is dat een geloof? Net zo min als de gelijkwaardigheid van man en vrouw een geloof is. De implicaties dienen we echter niet te vergeten: het is zaak onnodig leed zoveel mogelijk uit te bannen. Hieruit volgt dat veganisme een plicht is. Allerlei praktische zaken komen in een ander licht te staan dan zoals veel mensen ze vandaag de dag zien. Zo is het opvoeden van je kinderen met een veganistisch dieet geen indoctrinatie, maar een plicht. Het is immoreel om kinderen op te voeden met een dieet met dierlijke producten, dat wil zeggen: om ze als tabula rasa aan te leren dat onnodig leed niet slecht is.

Onnodig leed is slecht. Veganisme is dus een plicht.